In “Typisch Spanje” deel 1 zijn de Flamenco, Siësta en Stierenvechten aan bod gekomen. In deel 2 kijken we naar de lekkernijen van Spanje, de tapas, paella, sangría en de tortilla española, wie kent ze niet. In elke reisgids of reportage over Spanje heeft men het over de stereotypen waarbij eerder genoemde zeker niet ontbreken. (door Remco Stoffer)
Al zittend op een terras in de volle zon is het nuttigen van een lekker sangría absoluut niet verkeerd. De combinatie van rode wijn en de vruchten en het lekkere weer zorgen voor een heerlijk Spaans vakantiemoment. Nuttig daarbij nog eens heerlijke tapas, een heerlijke tortilla de patatas of een bord paella en de vakantiepret is compleet.
Sangria
Het woord sangría is afgeleid van het woord sangre, wat bloed betekent, dit met name vanwege de kleur. Sangría is een licht alcoholische drank bestaande uit enkele standaard elementen zoals rode wijn, koolzuurhoudend mineraalwater of Fanta naranja/lemon, suiker, stukken vruchten zoals sinaasappel, citroen, appel of perzik en eventueel likeur of brandewijn. In sommige streken van Spanje, zoals Catalunya, maakt men tevens een sangría van mousserende cava in plaats van rode wijn.
Traditiegetrouw wordt de sangría geserveerd in een karaf met daarin ijsblokjes om de drank koel te houden en een houten lepel om zo de vruchten die erin zitten van de bodem te halen. Overigens worden de vruchten er meestal voor de toeristen ingedaan aangezien de Spanjaarden zelf daar niet zo gek op zijn.
De oorsprong van de sangría is niet helemaal bekend maar algemeen gaat men ervanuit dat de sangría bedacht is ergens in de 18e eeuw door, en dat is de verrassing, door Britten die een drank genaamd sangaree bedachten in de Britse kolonies in de Amerika. Sinds 1850 werd de drank meegebracht naar Spanje en sindsdien groeide deze uit tot wat het nu is. Een andere versie zegt dat bij de maaltijden tussen de middag veelal wijn werd gedronken en om deze voor de kinderen minder sterk te maken werd er gaseosa bijgedaan. Later wilde men de drank voor volwassenen weer sterker maken en werd er likeur of brandewijn bijgedaan.
Hoe het ook zij, sangría wordt veel gedronken in Spanje en is zeker bij de toeristen een populaire drank. Zeg nu zelf, wie houdt er nu niet van sangría. Kijk hier voor een recept om zelf, buiten de vakantie om, ook eens sangría te maken.
Paella
Paella wordt uitgesproken als pa-elja want een dubbele l wordt uitgesproken als lj. Paella is een rijstschotel die zijn specifieke smaak krijgt dor de speciale manier van koken. De rijst wordt namelijk gekookt in bouillon en terwijl men de rijst kookt in een grote paella pan, worden de overige ingrediënten erbij gedaan. Ondanks het feit dat paella beend staat als die typische geelkleurige Spaanse rijst met vis, is de oorspronkelijke paella er een van kip en konijn.
De bakermat van de paella is de regio Valencia waar sinds de 8e eeuw de typische paella-rijst, een korte dikke korrel met een groot absorberend vermogen, verbouwd. Hier ontstond dan ook de Paella Valenciana met als ingrediënten de lokaal aanwezige producten als konijn, kip en eventueel slakken. Aan de kust werd echter een andere paella gemaakt de Paella de Marisco of Paella Marinera, de bekende paella met vis en schaaldieren. Daarnaast bestaan er ook nog Paella Mixtas van vlees en vis en vegetarische paella’s met artisjokken die het vlees vervangen.
De naam paella heeft het gerecht te danken aan de pan waarin het bereidt wordt. Het woord paella is afgeleid van patella wat in het Catalaans/Valenciaans pan betekend. Door de jaren heen werd het woord paella in Spanje synoniem voor arroz valenciano zoals het gerecht voorheen heette. Een andere oorsprong is tevens de vinden in een geromantiseerde versie waarbij er een gebruik was dat de mannen een keer per jaar voor de vrouwen van het dorp kookten door een rijstgerecht te maken en dit aan te vullen met de etensresten van andere dagen. Paella zou dan afgeleid worden van para-ella, voor haar in het Spaans.
Naast rijst, kip, konijn, vis, schaaldieren, groenten en bouillon is een belangrijk element van de paella het saffraan. Het zijn deze dure kruiden die ervoor zorgen dat de paella de typische gele kleur en smaak krijgt.
Kijk hier voor een typisch paella gerecht.
Tapas
De tapas staan in Spanje voor een aperitiefhapje in een bar, een hapje om de eetlust op te wekken. In de meeste bars in Spanje kun je tapas krijgen die dan worde genuttigd bij een alcoholhoudende drank zoals bier, wijn of sherry. In de meeste gevallen dient men voor een tapa te betalen maar van oorsprong werd dit hapje gratis weggeven bij een drankje, iets wat in bijvoorbeeld Andalucía nog steeds gebeurd.
De oorsprong van de tapa is nogal omstreden en niet helemaal bekend maar algemeen wordt aangenomen dat het woord is afgeleid van het Spaanse werkwoord tapar wordt zoveel betekend als afdekken of bedekken. Tapa betekend dan ook letterlijk deksel. Op basis van deze betekenis wordt verondersteld dat de tapas zijn ontstaan uit de gewoonte om een drankje letterlijk met een stuk brood of een plak ham af te dekken om te voorkomen dat er vliegen in het glas zouden komen.
Ondanks het feit dat de tapa eigenlijk bedoelt is als een hapje om de eetlust op te wekken alvorens men aan een hoofdmaaltijd begint, zijn de tapas tegenwoordig veel meer dan alleen een aperitiefhapje. Zo maken bekende koks als Ferran Adría complete kunstwerken en zijn er duizenden varianten mogelijk. Het is ook vaal heel gewoon om in de weekenden een tapeo of ir de tapas route te houden met vrienden. Hierbij gaat man langs diverse bars om daar tapas te nuttigen en zo een complete maaltijd naar binnen te werken. Dit wordt ook wel picar of picoteo genoemd.
Er is een grote variëteit in tapas en deze zijn met name afhankelijk van de regio waar men deze nuttigt. Er zijn geen regels wat betreft de grootte van een tapa of de wijze waarop deze geserveerd dient te worden. Daarnaast kunnen tapas koud en warm geserveerd worden met of zonder brood. In regio’s in het noorden van Spanje, met name Asturias, Cantabria, La Rioja, Navarra en zeker in Baskenland worden tapas pinchos genoemd. Pinchos zijn meestal stukjes brood met daarop een tapa verwerkt die op de meeste plaatsen voor een vaste prijs verkocht worden. De pinchos zijn inmiddels ook populair in andere Spaanse steden zoals in Barcelona waar je een veelvoud aan pinchoszaken vind.
De variëteit aan tapas is in Spanje zo groot dat we hier onmogelijk een opsomming van kunnen maken. Enkele populaire tapas zijn jamon serrano, albondigas, patatas bravas, gemarineerde ansjovis, chorizo al vino, calamares, amandelen, pimientos de Padrón, etc. Het beste is gewoon om een Spaanse tapasbar binnen te lopen en te genieten van al het heerlijks.
Bekijk hier enkele tapas en hun gerechten om deze ook thuis te maken.
Tortilla española
De tortilla española of tortilla de patatas is een typisch Spaans gerecht wat tevens als eerdergenoemde tapa gegeten kan worden. De tortilla de patatas is een dikke omelet van ei, aardappels en olijfolie. Regelmatig wordt er ui of knoflook toegevoegd en in enkele regio’s zoals Catalunya ook spinazie of aubergine of in Baskenland en Cantabria kabeljauw of tonijn.
De Spaanse tortilla kan zowel koud alsook warm gegeten worden en tevens geserveerd worden in punten als een tapa, met of zonder brood en daarnaast ook op een baguette met tomaat of in blokjes geserveerd als een snack. De Spaanse tortilla moet niet verward worden met de Mexicaanse tortilla, een pannenkoek va maismeel, en de tortilla francesa, een gewone omelet.
Ondanks het feit dat de tortilla als een typische Spaanse maaltijd gezien wordt is het niet helemaal zeker waar de oorsprong ligt. Over het algemeen gaat men ervanuit dat de tortilla de papata bedacht is tijdens de Spaanse overheersing in Amerika in de 16e eeuw. De reden hiervoor is eigenlijk heel simpel aangezien de aardappels, de papas, naar Europa werden gebracht door de Spaanse ontdekkingsreizigers. De toevoeging van aardappels aan geklutste eieren wordt gezien als een toevoeging om het ei gerecht zwaarder te maken, met name voor de militairen in die tijd.
Er bestaat eigenlijk geen standaard wijze van het bereiden van een tortilla. Net zoals de ingrediënten kunnen variëren, verschilt de bereidingswijze. Kijk hier voor tortilla gerechten.
