Stierenvechten, flamenco, siesta, tapas, paella en sangría. Wie kent ze niet. Je hoeft geen Spanjekenner te zijn om het land Spanje te koppelen aan de eerder genoemde stereotypische gewoontes van Spanje. Sla een reisgids open over het land en het eerste waar men het dan over heeft is hoe lekker de paella is, de sangria smaakt en hoe geweldig de tapas zijn. Klopt dit beeld wat men van Spanje heeft? (door Remco Stoffer)
Ok, het klopt, in Spanje worden nog steeds (ondanks steeds meer groeiende protesten) nog steeds met stieren gevochten en ok, de flamenco is een typische Spaanse dans. Wie geniet er tijdens een bezoek aan Spanje nu niet van paella, sangria en de heerlijke tapas. De meeste bezoekers (en Nederlanders/Belgen die in Spanje wonen) hebben er uiteraard van gehoord maar wat het allemaal precies is weet men niet. Bij deze, een korte uitleg van de Spaanse stereotypen.
Flamenco
Iedereen denkt bij flamenco meteen aan de dames met kleurige jurken die serieus en passievol een dans laten zien. Flamenco is echter naast de typische dans ook een muziekgenre met name afkomstig uit het zuiden van Spanje. Kenmerkend voor deze muziekvorm zijn de soms Arabisch aandoende klanken en het sterke ritme van de gitaarmuziek.
In de meest basale uitvoering wordt de “cante” (de flamencozang) vaak met een ritmisch geklop begeleid door te kloppen op tafels, te tikken met een stok, door het knippen van de vingers of, de meest bekende, door te klappen met de handen. De andere vorm van begeleiding is door een Spaanse gitaar en een cajón, een soort van klankkast. De flamencozang kan (maar hoeft niet) worden begeleidt door de baile flamenco, een expressief-ingetogen flamenco dansstijl die zich kenmerkt door de krachtige gratie en ingewikkelde hand- en voetbewegingen.
Ondanks het feit dat de flamenco gezien kan worden als typisch Spaans, is er nog veel onbekend over de oorsprong van de muziek- en dansstijl over het algemeen wordt aangenomen dat de Spaanse flamenco is ontstaan gedurende de tweede helft van de 192 eeuw in de regio Andalucía. Echter, de geschiedenis van het Iberisch Schiereiland speelt een belangrijke rol. De Moren hebben een grote stempel gedrukt op de Spaanse samenleving en nadat deze verdreven werden door de Christenen kwamen er zigeuners – in het Spaans Gitanos – vanuit Egypte en Noord Afrika naar het Iberisch Schiereiland. Dit elegante volk had een uitgebreide traditie van muziek en dans wat vergeleken kan worden met de hedendaagse flamenco
Hoe het ook zij, ja, de flamencomuziek en dans is typisch Spaanse te noemen. Mocht je dan ook op vakantie zijn in Spanje of permanent in het land wonen en iets meer over de cultuur te weten willen komen, dan moet je zeker eens naar een flamenco voorstelling gaan. Probeer dan de typisch toeristische presentaties te vermijden en naar het authentieke flamenco te zoeken waar niet gedanst wordt op de Gypsy Kings.
Stierenvechten
Helaas, het stierenvechten hoort bij de Spaanse cultuur. Of men het nu eens is met de traditie of niet, het stierenvechten is voor Spanje nog steeds erg belangrijk, niet alleen vanwege het culturele erfgoed maar ook vanwege de economie. De “corrida” of “toreo” is niet alleen in Spanje bekend maar ook in landen als Portugal, Frankrijk en Latijns Amerika waar, in tegenstelling tot Spanje, de stieren het gevecht meestal overleven.
Het stierenvechten is simpel gezegd een gevecht tussen één of meerdere mannen en één of meerdere stieren. Er kom echter veel meer bij kijken en in Spanje wordt het stierenvechten niet gezien als sport maar als een artistieke uitvoering waarbij de menselijke superioriteit over het dier en de dood wordt getoond aan het vaak uitzinnige publiek. Van oudsher werden de corridas gehouden op dorpspleinen maar later werden er eerste houten en daarna stenen arena’s gebouwd. Volgens de geschiedenis staat de oudste arena in Béjar, een dorpje in de provincie Salamanca. Later volgde de arena van Huelva en de bekende arena van Ronda, gebouwd op de funderingen van een Romeins theater. De arena in Ronda werd in 1804 in gebruik genomen.
Zoals eerder al vermeld wordt er sinds 2010 zwaar gediscussieerd in Spanje over het wel of niet toelaten van stierenvechten. In dat jaar verbood de regionale regering van Catalunya het stierenvechten in de deelstaat vanaf 1 januari 2012 met als gevolg dat ook andere deelstaten over dat idee nadachten terwijl andere deelstaten zoals Valencia en Madrid meteen wetten aannamen die het stierenvechten als een cultuurgoed zien.
Door veel buitenlanders wordt het stierenvechten als wreed gezien en begrijpt men niet dat dit in een modern land als Spanje nog wordt toegestaan. Het probleem is echter dat het stierenvechten als een traditie wordt gezien en het moeilijk is om dat plots uit de samenleving weg te halen. Daarnaast zorgt de wereld van de toros voor miljoenen aan inkomsten. Niet alleen de stierenvechters worden gezien als idolen en sterren maar de wereld van het fokken van goede stieren is een miljoenen business.
Siësta
Geweldig toch, even een uurtje slapen tussen de middag. De siësta wordt door veel Spanjaarden nog steeds als belangrijk gezien terwijl er uiteraard ook inwoners van Spanje zijn die de siësta liever zouden zien verdwijnen. Een siësta wordt door Wikipedia omschreven als een middagdutje, meestal na de lunch wanner de zon het warmst is. De siësta is echter in de praktijk ook de naam die men geeft aan het niet actief zijn tussen 14.00 en 17.00 uur ’s-Middags.
Wie kent het niet, je bent in een stad of dorp en alles is gesloten: winkels, musea, bibliotheken… dat is ook de siësta, de traditie in veel warme landen zoals Spanje. Het feit van even 40 minuten je ogen sluiten en een dutje doen is wetenschappelijk bewezen dat dit gezond is maar het feit dat winkels, kantoren en musea gesloten zijn drie uur lang tussen de middag krijgt steeds meer weerstand.
Door Europese regelgevingen is de siësta onder druk komen te staan aangezien en wordt er ook door veel mensen, met name ondernemers, gepleit voor een afschaffing of versoepeling van de siësta. Veel bedrijven willen niet meer open zijn van ’s-Morgensvroeg tot 21.00 uur met een siësta van drie uur als onderbreking. Daarnaast zijn er ook steeds meer Spanjaarden zelf die liever van 9.00 uur tot 17.00 uur willen werken zodat ze zelf de kinderen van school kunnen halen en de rest van de dag nog kunnen benutten.
Ondanks het feit dat onderzoeken aantonen dat de siësta gezond is en goed is voor het lichaam en de geest wordt de siësta ook vaak gezien als boosdoener voor stress en tijdgebrek aangezien de middag vaak wordt gebruikt voor het heen en weer rijden naar huis, te eten en een kort dutje te houden en ater die avond laat thuis komen. Slecht dus voor het gezinsleven.
Hoe dan ook, voorlopig gaat men er niet vanuit dat de siësta zomaar uit de Spaanse samenleving zal verdwijnen en laten we eerlijk zijn, als Nederlander/Belg in Spanje is net toch heerlijk om even de ogen te sluiten en even niets te doen. Zouden we datzelfde in Nederland of België doen dan worden we waarschijnlijk als lui gezien.
